 |
Mungesa e ushqyesve thelbësorë kontribuon në shëndetin e dobët mendor tek njerëzit që vuajnë nga ankthi dhe depresioni, çrregullimi bipolar, skizofrenia dhe Çrregullimi nga Deficiti i Vëmendjes dhe Hiperaktiviteti (njohur me akronim në anglisht si 'ADHD'). Psikiatria ushqyese është një disiplinë në rritje që përqendrohet në përdorimin e ushqimit dhe suplementeve për të siguruar ushqyesit e domosdoshëm si pjesë e një trajtimi të integruar ose alternativ sa i përket çrregullimve të shëndetit mendor.
Por qasjet ushqyese nuk pranohen gjerësisht nga mjekësia e përgjithshme. Opsionet e këtij trajtimi kanë tendencë të kufizohen tek udhëzimet zyrtare të Institutit Kombëtar të Kujdesit të SHBA-ve, të cilët rekomandojnë terapitë dhe ilaçet kundër depresionit.Përdorimi i ilaçeve kundër depresionit është më shumë se dyfishuar gjatë viteve të fundit në SHBA the thuajse në rang global. Në Angli janë lëshuar 64.7 milionë receta për ilaçe kundër depresionit në 2016 me një kosto prej 266.6 milion stërlinash. Kjo është një rritje prej 3.7 milion në numrin e artikujve të përshkruar në 2015 dhe më shumë se dyfishi se 31 milion të lëshuara në vitin 2006.
Një studim i kohëve të fundit i Universitetit të Oksfordit zbuloi se ilaçet kundër depresionit ishin më efektive në trajtimin e depresionit sesa "placebo". Studimi u drejtua nga Dr Andrea Cipriani, i cili pretendonte se depresioni është nën trajtuar. Cipriani pohon se ilaçet kundër depresionit janë efektive dhe duhet të lëshohen edhe 1 milion receta shtesë në Angli.
Kjo qasje sugjeron që shëndeti i dobët mendor i shkaktuar nga kushtet sociale konsiderohet lehtësisht i trajtuar, duke shpërndarë thjesht ilaçe. Por ilaçet kundër depresionit shmangen nga njerëz të cilët mund t'i ndihmojnë për shkak të stigmës shoqërore që shoqërohet me shëndetin mendor që çon në diskriminim dhe përjashtim.
Më shqetësuese është rritja e përdorimit të antidepresantëve nga fëmijët dhe të rinjtë. Në Skoci, 5,572 fëmijëve nën moshën 18 vjeçare u janë dhënë antidepresantë për ankth dhe depresion në vitin 2016. Kjo shifër është më shumë se dyfishuar që nga viti 2009-2010.
Por sipas psikofarmakologut britanik, Profesor David Healy, 29 testet klinike të përdorimit të antidepressant në të rinjtë nuk prodhuan asnjë përfitim. Këto sprova zbuluan se në vend të lehtësimit të simptomave të ankthit dhe depresionit, antidepresantët shkaktuan që fëmijët dhe të rinjtë të ndiheshin vetëvrasës.
Healy gjithashtu sfidon sigurinë dhe efektivitetin e këtyre antidepresantëve tek të rriturit. Ai beson se ilaçet kundër depresionit janë të mbingarkuara dhe se ka pak dëshmi se janë të sigurta për përdorim afatgjatë. Antidepresantë thuhet se krijojnë varësi, kanë efekte anësore të pakëndshme dhe nuk mund të mbështetemi gjithmonë në lehtësimin e simptomave.
Në vendet e zhvilluara si Britania e Madhe ne kemi mundësi të hamë një shumëllojshmëri të produkteve ushqimore se kurrë më parë - por kjo s'do të thotë se ne jemi të ushqyer mirë. Në fakt, shumë njerëz nuk hanë ushqyes të mjaftueshëm që janë esenciale për shëndetin e mirë të trurit, duke zgjedhur një dietë ushqimesh të përpunuara shumë që përmbajnë aditivë artificialë dhe sheqer.
Lidhja midis shëndetit të dobët mendor dhe mangësive ushqyese ka qenë prej kohësh e njohur nga dietologët që punojnë në sektorin e shëndetësisë plotësuese. Megjithatë, psikiatrët po bëhen gjithnjë e më të vetëdijshëm për përfitimet e përdorimit të qasjeve ushqyese ndaj shëndetit mendor, duke u bërë thirrje edhe kolegët e tyre për të mbështetur dhe hulumtuar këtë fushë të re trajtimi.
Tani dihet se shumë probleme të shëndetit mendor shkaktohen nga inflamacioni në tru që në fund të fundit shkakton vdekjen e qelizave të trurit. Kjo fillon me barkun dhe lidhet me mungesën e ushqyesve si magnez, acide yndyrore, omega-3, probiotikë, vitamina dhe minerale të cilat janë të gjitha thelbësore për funksionimin optimal të trupave tanë.
Hulumtimet e fundit kanë treguar se shtesat ushqimore si zinku, magnezi, omega 3 dhe vitaminat B dhe D3 mund të ndihmojnë në përmirësimin e disponimit të njerëzve, lehtësimin e ankthit dhe depresionit dhe përmirësimin e kapacitetit mendor të njerëzve me alzheimer.
Magnezi është një nga mineralet më të rëndësishme për shëndetin optimal, por shumë njerëzve u mungn. Një studim zbuloi se një shtesë e përditshme e citratit të magnezit çoi në një përmirësim të ndjeshëm të depresionit dhe ankthit, pavarësisht nga mosha, gjinia ose ashpërsia e depresionit. Përmirësimi nuk vazhdoi më pasi shtesa u ndërpre.
Acidet yndyrore Omega-3 janë një tjetër lëndë ushqyese që është kritike në zhvillimin dhe funksionin e sistemit nervor qendror - dhe mungesa e tyre është shoqëruar me humor të ulët, reduktim konjitiv dhe kuptim të dobët.
Roli i probiotikëve - bakteret e dobishme të gjalla në sistemin tuaj të tretjes - në përmirësimin e shëndetit mendor janë hulumtuar edhe nga psikiatër dhe dietologë të shquar, të cilët gjetën se marrja e tyre çdo ditë ishte e lidhur me një reduktim të ndjeshëm të depresionit dhe ankthit. Vitamina B Kompleks dhe zinku janë shtesa të tjera që zvogëlojnë simptomat e ankthit dhe depresionit.
Këto shtojca janë gjerësisht të disponueshme tek ushqimet, kimistët dhe dyqanet e ushqimit në internet, edhe pse kostoja dhe cilësia mund të ndryshojnë. Për njerëzit që nuk kanë reagime ndaj barnave me recetë ose që nuk mund të tolerojnë efektet anësore, ndërhyrja ushqyese mund të ofrojë shpresë për të ardhmen.
Aktualisht ka shumë debate mbi efektivitetin e ilaçeve kundër depresionit. Përdorimi i shtesave ushqimore ofron një qasje alternative që ka potencial për të bërë një ndryshim të rëndësishëm në shëndetin mendor të të gjitha grupmoshave.
Dëshmitë e reja shkencore sugjerojnë se duhet të ketë një rol më të madh për psikiatrinë ushqyese në shëndetin mendor në shërbimet shëndetësore konvencionale. Nëse barra e shëndetit mendor duhet zvogëluar, mjekët dhe psikiatrët duhet të jenë të vetëdijshëm për lidhjen midis ushqimit, inflamacionit dhe sëmundjes mendore.
Edukimi mjekësor tradicionalisht e ka përjashtuar njohuritë ushqyese dhe shoqërimin e saj me sëmundjet. Kjo ka çuar në një situatë ku shumë pak mjekë në Britani të Madhe dhe në Botë të kenë kuptimin e duhur të rëndësisë së të ushqyerit. Ndërhyrjet në të ushqyer mendohet të kenë pak të dhëna për të mbështetur përdorimin e tyre në parandalimin apo ruajtjen e mirëqenies, dhe kështu kjo puna e këshillimit u është lënë dietologëve, në vend të mjekëve.
Por, ndërsa të dhënat shtohen, është koha që edukimi mjekësor ta marrë seriozisht të ushqyerit, në mënyrë që mjekët dhe psikiatërët e së ardhmes ta njohin mirë rolin e ushqimit për një shëndet të mirë, ashtu siç bëjnë me anatominë dhe fiziologjinë./Oculus News