Gjithkush ka sekrete, por çfarë bënd që dikush të mendojë rreth tyre pa pushim? Njerëzit që ndjehen të turpshëm nga sekretet, e kundërta e fajit, janë më të prirur për t'u konsumuar nga mendimet e tyre, thekson një studim i fundit i publikuar nga Shoqata Psikologjike Amerikane.
"Pothuajse të gjithë mbajnë sekretete, të cilat mund të jenë të dëmshme për mirëqenien tonë, marrëdhëniet tona dhe shëndetin tonë," thotë Michael L. Slepian, PhD, i Universitetit Columbia dhe autori kryesor i studimit.
"Sidoqoftë, mënyra se si sekretet shkaktojnë një dëm të tillë është shumë akoma e pa studiuar mirë".
Studimi u botua në gazetën "Emotion".
Slepian dhe kolegët e tij studiuan 1.000 pjesëmarrës duke i bërë pyetje rreth sekreteve që kanë dhe sa turp dhe në faj ndihen për ato sekrete. Pjesëmarrësve iu bënë pyetje në mënyrë të t'u matej turpi (p.sh., "Unë jam i pavlerë dhe i papërfillshëm") dhe faji (p.sh., "Unë ndjej keqardhje për diçka që kam bërë"). Ata morën pjesë në muajin paraprak.
"Ne shqyrtuam turpin dhe fajin, dy emocionet më të studiuara që lidhen me ndërgjegjësimin e vetvetes," tha Slepian. "Ndryshe nga emocionet bazike, si inati dhe frika, që i referohen diçkaje jashtë vetes, turpi dhe faji fokusohen tek vetja.
Njerëzit të cilët kanë raportuar ndjenja turpi mendonin më shumë për sekretet e tyre se sa njerëzit të cilët raportuan ndjenja faji apo ata që nuk ndjenin as turp dhe as faj për sekretet e tyre. Autorët zbuluan gjithashtu se as faji dhe as turpi nuk parashikojnë fshehjen e sekreteve.
"Fshehja e një sekreti nxitet kryesisht nga sa shpesh një person bisedon me personin të cilit po ia fsheh sekretin, dhe jo se si ai apo ajo ndihet për sekretin në vetvete", tha Slepian.
Kur një person ndihej i turpëruar për sekretin, ai ose ajo ndihej i vogël, i pavlerë ose i pafuqishëm, ndërkohë që faji bën një individi të ndiejë keqardhje, tension ose pendesë. Sekretetet rreth shëndetit mendor, një përvojë traumatike paraprake ose pakënaqësi nga pamjet fizike mund të ngjallin më shumë turp, sipas Slepian, ndërsa lëndimi i një personi tjetër, gënjeshtra ndaj dikujt ose shkelja e besimit të dikujt shkaktoi më shumë faj.
Ndjenja e keqardhjes nuk bëri që një person të mendonte në mënyrë të përsëritur për një sekret, në të njëjtën mënyrë siç bëri ndjenja e pafuqisë, përfundoi Slepian.
Njerëzit nuk duhet të jenë kaq të vështirë për veten e tyre kur mendojnë për sekretet, thanë hulumtuesit.
"Nëse sekreti ndihet i rëndë, përpiqu të mos e marrë personalisht, por të pranosh se reflekton në sjelljen tënde dhe mund ta ndryshosh këtë", tha Slepian.
"Faji i përqendron njerëzit në atë që duhet bërë më pas dhe duke u larguar nga turpi drejt fajësisë, kjo duhet t'i ndihmojë njerëzit të përballojnë më mirë sekretet e tyre dhe të ecin përpara".