Duhet Pranuar Pasiguria, për të Udhëhequr me Sukses

Investitorët duan të parashikojnë përfitimet dhe  do ndëshkojnë ato kompani, të cilat luhaten sa lart poshtë. Menaxherët dëshirojnë punonjës të ndërgjegjshëm, tek të cilët mund të mbështeten. Klientët dëshirojnë ato marka, tek të cilat mund të shpenzojnë paratë edhe javës tjetër.

Kur gjërat janë të pasigurta, imponojnë gabime. Vlerësimi bie, njerëzit pushohen nga puna, klientët largohen. Ja përse, menaxherët mësojnë ta shmangin kompleksitetin e ta mbajnë të thjeshtë sistemin. Ata orvaten të qëndrojnë brenda limiteve të aftësive dhe ekspertizës së tyre, dhe jo të shkojnë larg, drejt të panjohurës.
Por për të menaxhuar kompleksitetin, duhet bërë më shumë punë, se neglizhimi i saj. Sigurisht që mund ta limitojmë pasigurinë, duke bërë çfarë dimë dhe shmangur atë që s'dimë. Duhet pasur parasyshë që pasiguria nuk është një  virus, por një veçori e një sistemi që është e ekspozuar ndaj botës reale. Herët apo vonë, pavarësisht çfarë bëjmë për t'ju shmangur, pasiguria do të na ngërthejë. Kështu që, në fund të fundit, duhet të përballemi.

Paradoksi Rusell-it
Një mënyrë që menaxherët të limitojnë pasiguritë e tyre është të besojnë tek numrat. "Menaxhon çfarë është e matshme," thotë një shprehje, kështu që vendosja qartë e piketave të matshme ka qenë në mënyrë të vazhdueshme pjesa qëndrore e punës së menaxherëve dhe drejtorëve.

Përse? Sepse njerëzit dhe tregjet janë të ndryshueshëm, ndërsa 1+1 do jetë gjithmonë e barabartë me 2. Matematika na çon në logjikë, kështu që mbrehja e aftësive analitike mund të ndihmojë në balansimin e gjërave, ndihmon për të menduar dhe vepruar në mënyrë të qartë.

Gjithsesi, në fillim të viteve 20, logjike ndodhej aty ku matematike filloi të ketë probleme. Kjo është arsyeja se përse Bertrant Russell nxorri paradoksin e famshëm, që mund të përmblidhet me "Berberi i Seviljes rruan çdo burrë që nuk është i aftë të rruajë vetveten".

Duket shumë i pafajshëm ky paradoks, por tronditi themelet e matematikës. Kjo deklaratë - e shprehur matematikisht - bie në kontradiktë me vetem dhe nuk presubozohet të jetë e mundshme. Në fakt, kjo shprehje e thjeshtë ishte qa tronditëse, sa që matematika nisi të ketë frikë se, nëse nuk mund të zgjidhet, do të vihej në pikëpyetje edhe besueshmëria jonë që, 1+1 bën gjithmonë 2.

Programi "Hilbert"
Në atë kohë, David Hilbert, ishte i njohur botërisht për aftësitë e tij në matematikë. Kështu që nisi shumë shpejt për t'i vënë gjërat në vend dhe të mbyllë të gjithë atë vrimë të hapur nga Russell. U bëri thirrje të gjithë matematicientëve të botës për të krijuar një sistem formal aksiomash që mund të ishte i qëndrueshëm dhe i plotë. Dëshironte të provonte gjithashtu se, çdo problem matematikorë mund të zgjidhet.

Puna e nisur me probramin "Hilbert" dukej shumë e drejtë. Është e qartë që matematike duhet të jetë e qëndrueshme (1+1 duhet të bëjë gjithmonë 2), e plotë dhe vetëmjaftueshme (deklaratat matematikore mund të provohen matematikisht). E çfarë të mire do të kishte matematika nëse nuk mund të zgjidhë një problem matematikorë?

Në fillim u duk se ky program nisi të bënte përpara, siç do të theksonte edhe Gottlob Frege, "Sapo ndërtesa u ndërtua, u shembën themelet". Nga kjo del që industria matematikore, si shumë industri të sotme, është jo e plotë,  jo për shkak të një rivali, por për shkak të disa fillesave jo të suksesshme.

Shembja e sistemit
Goditjen e parë vdekjeprurëse programi "Hilbert" e mori nga një 25 vjeçarë i quajtur Kurt Gödel, me teoremat e tij të paplotësisë, i cili përdori logjikën për të vrarë logjikën. Në thelb, ai provoi që çdo sistem formal mund të jetë i plotë ose i qëndrueshëm, por jo të dyja së bashku. Pak vite më vonë, një 24 vjeçar, - Alan Turing - përdori metodën e Gödel për të provuar se të gjithë numrat, nuk janë të llogaritshëm.

"Bonba Gödel" e uli në gjunjë komunitetin e matematicientëve. Por gjithsesi nuk shkoi edhe aq keq. Në fakt, teoria e Turing mbi llogaritshmërinë e numrave pasqyrojë një kompjuter universal, i cili solli kompjuterët e sotëm modern.

Pra është e vërtetë, që dy të rinj fillestarë e shkatërruan botën që njihnim  deri tani, por ata krijuan një tjetër botë më të pasur, me më shumë mundësi. Tani jetojmë në një botë me një abstraksion të brendshëm, me ide absurde si ato të Gödel dhe Turing, -  dhe shumë të tjerëve - të cilat formësojnë e jetës tonë të përditshme dhe ekonominë moderne.

Duke udhëhequr përmes pasigurisë
Ashtu si matematika e një shekulli më parë, çdo menaxher apo ekzekutiv në biznesin e sotëm duhet të përballet me një industri që po përçahet. Sa më shumë do të donim të kërkonim siguri, aq më shumë do të na dukej jeta si një film i parë e i rehatshëm. Liderët e vërtetë nuk e përjashtojnë pasigurinë, por e mbajnë për vete, në mënyrë që të prodhojnë qëndrueshmëri për njerëzit rreth tyre.

Duke qenë në një pozicion me përgjegjësi, do të thotë të marrësh vendime, pa pasur në dispozicion të gjithë informacionin dhe faktet e duhura, në një kontekst që ndryshon me shpejtësi. Duhet të veprosh me të gjithë dijeninë dhe nëse e ke gabim, do të duhet ta mbash ti, dhe vetëm ti fajin, dhe askush tjetër. Nuk mund të jesh kurrë i sigurtë se çfarë do sjellin vendimet e tua; ajo që dihet është se, je ti që i marrësh këto vendime.

Ndërsa shumë biznese dhe njerëz e shohin ekoniminë dixhitale si një mundësi për të gjetur strehë tek numrat, por e vërteta është se numrat e kanë përherë gabim. Ndonjëherë pak më shumë, ndonjherë pak më pak, dhe gjithmonë gabim. Përgjigjja këtu është për të mos u përpjekur jashtëzakonisht për të ndrequr numrat, - sërish do jenë gabim - por për të qenë sa më pak i gabuar me kalimin e kohës. Duhet të ndërmarrim një qasje më shumë "Bayesian-e".

Mbi të gjitha, na duhet maturitet menaxherial. Mungesa e sigurisë nuk do të thotë mungesë besimi. Siç Godel tregoi, që një sistem, i cili përçahet që në themel, jo vetëm që mund të mbijetoi, por edhe të zhvillohet. Liderët e vërtetë, janë të vetmit, që mund ta bëjnë këtë gjë./forbes/
Previous Post Next Post