Cilat janë shkaqet e dhunës? Pse ekziston në botë dhuna? Edhe sot shumë njerëz besojnë se disa individë janë thjeshtë të dhunshëm dhe nuk ka kuptim të përpiqeni për ta kuptuar këtë gjë apo të bëjmë ndonjë gjë në lidhje me të. Të tjerët kanë kërkuar shpjegime më të thella për të kuptuar bazat e dhunës. Liberalizimi i dijes na ka mësuar që njerëzit janë krijesa të arsyeshme dhe racionale që herë pas here gabojnë në rrugët e tyre fisnike dhe në ndjekjen e një jete me vlerë.
Më vonë, ekzistencializmi shprehte një filozofi të individit në krizë, të tmerruar nga ekzistenca dhe përgjegjësia e tij. Kjo hapi rrugën për postmodernizmin, që e pa botën me një skepticizëm të ri dhe të thellë. Dhuna u bë normë, të paktën për filozofët e fillimit deri të mesit të shekullit të 20-të. Pastaj u zhvillua revolucioni i kundër-kulturës i viteve 1960, duke forcuar më tej idetë e individualizmit, relativizmit moral dhe llojin e sjelljes "bëj atë që dëshiron".
Disa individë kërkojnë sot përgjigje në pyetjen e dhunës në strukturën e ADN-së tonë. A është dhuna në biologjinë tonë? Më poshtë po paraqesim disa lidhje mes biologjisë njerëzore dhe dhunës.
10 Dhuna e parë
Dhuna ka qenë gjithmonë një pjesë e njerëzimit, e cila sugjeron psikologji evolucionare. Një vështrim në varrezat parahistorike të vjetra na tregon se lufta ka qenë pjesë e jona për një kohë shumë të gjatë. Bota është e mbushur me mbetjet skeletore të viktimave të dhunës ndërpersonale. Ideja e përgjithshme nga bota e psikologjisë evolutive është se dhuna nuk është as normë, as përjashtim, por më tepër e fshehtë në çdo individ. Një kombinim i adaptimeve nga presionet evolucionare ka krijuar një qenie njerëzore e cila është e predispozuar për t'u bërë e dhunshme sipas disa stimujve specifik mjedisorë. Të gjithë kemi një nivel të caktuar të statusit të supozuar shoqëror që bashkëmoshatarët tanë pajtohen, edhe nëse nuk është verbale. Kur kjo hierarki sociale sfidohet, ne nuk i drejtohemi dhunës me patjetër. Dhuna ka qenë vazhdimisht evolucionarisht e kushtueshme në atë që gjërat si diskutimi janë rrugë shumë më të përshtatshme, meqë përleshjet fizike mund të na vrasin. Kjo sugjeron se ekziston një hierarki e themeluar e negociatave, duke filluar me gjeste joverbale, pastaj diskutim, pastaj paralajmërime dhe më në fund dhunën . Ky model duket të jetë mjaft i saktë dhe përshkruan se cilat ishin rastet më të hershme të dhunës. [1] Me përjashtim të disa vrasësve serialë, pothuajse të gjithë njerëzit janë me raste të dhunshëm përmes presioneve evolucionare, kur ata duhet të jenë dhe të ndihen mirë, veçanërisht në lidhje me statusin e tyre social, është i kërcënuar.
9 Variabiliteti
Psikologjia evolucionare propozon gjithashtu një sasi të caktuar variabiliteti në gjasat e një personi që merret me dhunë. Pjesa më e madhe ka të bëjë me bazat biologjike të individit dhe se si ai i përgjigjet situatës së tij dhe rrethanave që ndryshojnë rreth tij. Ideja e përgjithshme është që qeniet njerëzore bëhen të dhunshme kur dy pjesët më të rëndësishme të biologjisë tona janë të kërcënuara - mbijetesa jonë dhe strategjitë tona të lidhjeve që kalojnë gjenet tona tek pasardhësit tanë. Si rezultat, ekziston një sasi e caktuar ndryshueshmërie në atë se sa një individ ndjen se këto dy pjesë kritike të ekzistencës së tyre janë të kërcënuara. Sa më shumë të ndihen sikur nuk kanë gjasa të mbijetojnë ose riprodhohen, aq më të mëdha janë gjasat të bëhen të dhunshëm. Sipas pjesës më të madhe të punës së psikologjisë evolucionare, duket se përgjigjja në pyetjen "A jemi të dhunshëm?" është "Epo, nganjëherë". Ka pasur një përshtatje të caktuar të organizmave për të funksionuar në mjedise të reja dhe në ndryshim, që është në fakt gurthemeli i biologjisë siç shihet përmes lenteve të evolucionit.
8 Shpërblimi
Një vështrim i shkurtër në historitë e shumicës së vrasësve serialë, më ekstremit mes nesh, do të tregojë se kënaqësia dhe dhuna janë shumë të ndërthurura. Kjo është kryesisht për shkak se dhuna dhe fuqia janë të lidhura dhe krijojnë një nxitje në psikikën tonë që na bën të ndihemi të gjallë. Kjo është e vërtetë si për njerëzit ashtu edhe për kafshët. Një hulumtim i ri po fillon të tregojë rrjedhën e saktë të kimikateve të shpërblimit që ndodh kur dikush angazhohet në dhunë, fantazon rreth saj ose e dëshmon atë. Ky ishte rasti me ngjarjet sportive brutale dhe gladiatorët e lashtë romakë. Megjithatë, faktet mund të jenë edhe më alarmuese dhe befasuese. Ekziston një mundësi e mirë që tiparet antisociale ose edhe psikopatike, kur meditohen apo veprohen, janë të lidhura me energji elektrike nga kimikatet në tru që na bëjnë të ndihemi mirë - si një rritje e shpejtë e dopamines. Variabiliteti ekziston akoma, dhe gjithashtu ekzistojnë versione më të pranueshme shoqërore të shpërblimit të njëjtë në tru. Sidoqoftë, truri shpërblen dhunën dhe tendencat e dhunshme, dhe ne kemi realizuar të paktën një pjesë të mekanizmit kimik që vepron në këtë mënyrë.
7 Dhuna dhe Seksi
Overdoza e shpërblimit në tru që vjen nga dhuna është pjesërisht e ndërthurur me seksin. Edhe pse kjo në asnjë mënyrë nuk justifikon ose lejon dhunën seksuale, ky hulumtim paraqet mundësinë e kuptimit të lidhjeve shkakësore të dhunës me aspekte të tjera të jetës sonë, në një përpjekje për t'i adresuar ato. Ndërsa biologjia moderne na tregon se truri shpërblen ndonjëherë sjellje të dhunshme, psikologjia evolucionare na tregon se kjo ndodh për një arsye: strategjinë. Organizmat kanë dy qëllime kryesore, njëra prej të cilave është çiftëzimi. Kur ky qëllim kërcënohet - bile edhe perceptivisht - organizmat bëhen gjithnjë e më të dëshpëruar dhe kanë shumë më shumë gjasa të nxjerrin në pah dhunën. Një ushtrim i suksesshëm i dhunës mund të shpërblejë trurin dhe ta përforcojë këtë sjellje. Duket se lidhja e seksit dhe dhunës është paraqitur në disa mënyra shumë të shëmtuara në shoqërinë tonë moderne, përkatësisht në dhunën në familje, dhunimin dhe tmerret e tjera të realitetit të sotëm. Por këto shpjegime mbajnë shpresën gjallë. Kërkojnë të japin llogari për qëndrueshmërinë me të cilën dhuna seksuale gjendet në skenën tonë botërore dhe ndoshta do ta adresojë atë një ditë. Për momentin, megjithatë, duket se një nga shkaqet kryesore të dhunës seksuale është ndërtuar drejtë në gjenet tona - natyra e përhapur e xhelozisë dhe tendenca jonë për të vepruar me dhunë kur mendojmë se aftësitë tona riprodhuese janë nën kërcënim. Xhelozia është fytyra e shëmtuar e atyre lidhjeve evolucionare që janë kalitur shumë kohë më parë.
6 Natyra
Për kohë të gjatë, shkencëtarët socialë dhe psikologët e perceptuan dhunën në një nga dy mënyrat. Pikëpamja kulturore e dhunës individuale sugjeroi se ajo ishte një rezultat i të jetuarit në një shoqëri moderne. Pikëpamjet e kundërta theksojnë se dhuna është 100 për qind e lidhur me gjenet. Sipas kësaj teorie, një individ i predispozuar ndaj dhunës ishte i garantuar se do ta shfaqet. Për fat të mirë, ne sot e kemi ngushtuar këtë në një pikëpamje më të moderuar dhe të ekuilibruar. Dëshmia është e qartë dhe e bollshme që dhuna nuk është e natyrshme në njerëz të veçantë nga natyra, por ka një predispozicion ndaj dhunës që ne të gjithë e kryejmë. Kjo mund të manifestohet nga forcat e jashtme duke ushtruar presion mbi këtë predispozitë. Çuditërisht, natyra dhe edukimi si të përfshira në prirjen ndaj dhunës së fshehur tek individëd janë rreth 50-50. Pra, gjysma e tij është në gjene dhe gjysma tjetër është mjedisi. Puna e madhe studimore këtu ka bërë të kuptojmë se sa ndikon mjedisi tek njerëzit për t'u bërë të dhunshëm. Megjithatë, gjenet apo ndonjë ndjenjë e "natyrës njerëzore" nuk janë të mjaftueshme për të shpjeguar shkakun e dhunës ndërpersonale. Ne e dimë përtej dyshimit, se edukimi dhe mjedisi luajnë një rol të rëndësishëm. më tej>>>>>>